Het Nieuwediep wordt oorlogshaven
Door de toenemende verzanding van de Hoornse haven op Texel en de toenemende scheepvaart zag men zich tussen 1770 en 1780 genoodzaakt het Nieuwediep uit te baggeren. Hoe oud het Nieuwediep echt is, is onbekend, maar men neemt aan dat het even oud is als het Marsdiep. Vroeger was deze haven niets meer dan een onbekende en ondiepe kreek of zwin, die bij laagwater voor afvoer van de ebstroom zorgde. De zandbank die oostelijk van het Nieuwediep lag, heette Harssen Sandt en de oorspronkelijke naam van het Nieuwediep was dan ook "Harssen Swin".
Zeker na de vierde Engelse zeeoorlog die in 1781 werd geleverd bij de Doggersbank bleek er behoefte aan een goede lig- en bergplaats voor de oorlogsschepen te bestaan. In 1781 kwam Prins Willem V de mogelijkheden van het Nieuwediep bekijken. Op 20 april 1781 werd krachtens een resolutie van de Staten van Holland en West Friesland de verbetering van het Nieuwediep ter hand genomen en ingericht tot oorlogshaven. Hiervoor werd een dam met een lengte van 3400 meter aangelegd die in 1785 gereed was. De bedoeling van deze dam was, bij slecht weer, bescherming te geven aan de schepen die aldaar lagen en ter voorkoming dat de haven zou dicht slibben. De voor die tijd gigantische lange dam vormde namelijk een natuurlijke trechter waardoor bij ebstroom het water met kracht door het Nieuwediep heen spoelde en verzanding voorkwam. Het Nieuwediep bleef zo op een gemakkelijke wijze op diepte.
Zeker na de vierde Engelse zeeoorlog die in 1781 werd geleverd bij de Doggersbank bleek er behoefte aan een goede lig- en bergplaats voor de oorlogsschepen te bestaan. In 1781 kwam Prins Willem V de mogelijkheden van het Nieuwediep bekijken. Op 20 april 1781 werd krachtens een resolutie van de Staten van Holland en West Friesland de verbetering van het Nieuwediep ter hand genomen en ingericht tot oorlogshaven. Hiervoor werd een dam met een lengte van 3400 meter aangelegd die in 1785 gereed was. De bedoeling van deze dam was, bij slecht weer, bescherming te geven aan de schepen die aldaar lagen en ter voorkoming dat de haven zou dicht slibben. De voor die tijd gigantische lange dam vormde namelijk een natuurlijke trechter waardoor bij ebstroom het water met kracht door het Nieuwediep heen spoelde en verzanding voorkwam. Het Nieuwediep bleef zo op een gemakkelijke wijze op diepte.
Aan het einde van de haven bouwde men in 1791/1792 een kielplaats, die omdijkt werd. Een sluis hield het water binnen de kielplaats op de vereiste hoogte. Deze plaats kreeg de naam, gezien het bouwjaar, "Het Nieuwe Werk van 1792". Later werd op deze plaats het fort Dugommier gebouwd (= het tegenwoordige fort Oostoever).
Nadat de Stadhouder Willem V in 1795 naar Engeland gevlucht was en het bewind der pas uitgeroepen Bataafse Republiek alle officieren ontslagen had, was er ook weinig over van de vloot. De uitgeweken Willem V wist zich, in zijn poging Holland weer van Fransen te zuiveren en er opnieuw het Oranjehuis te vestigen, gesteund door de coalitie partners, Engeland en Rusland. Ook rekende hij op de oranjegezindheid van het scheepsvolk dat onder de Bataafse vlag de vloot bemande.
Het bestuur van de Bataafse Republiek was zich van de sterkte van het Engelse eskader en van de geest op de Bataafse vloot bewust en paste er voor om die naar zee te sturen. Echter de kans dat de vloot zou gaan muiten en gevolg zou geven aan het verzoek van Willem V om bij hem aan te sluiten, was niet groot. In het geval van muiten zou de vloot namelijk via het Marsdiep moeten varen. Langs het Marsdiep hadden alleen al de kustbatterijen, de Unie en de Revolution, 84 vuurmonden. Om diezelfde reden werd het de Engelsen ook onmogelijk gemaakt het Marsdiep op te varen. Daarom beraamden de Britten het plan, Den Helder, na een landing op de kust tussen Huisduinen en Callantsoog, in de rug aan te vallen. In totaal deden er 65 schepen aan deze landing mee. De 7000 man van de Bataafse generaal Daendels die de kust daar verdedigde, boden wel verzet maar zij moesten zich vanwege de grote overmacht spoedig tot in de Zijpe terugtrekken.
Nadat de Engelsen met drie brigades en zo'n 13.000 Russen stelling namen in Den Helder, kwam op 7 september 1799 de zoon van Willem V, toen de Erfprins (deze naam zullen we later weer tegen komen als de naam van fort Erfprins), met de bedoeling een nieuwe regering te vormen. Echter de prins werd niet toegelaten tot Den Helder en de vloot. Hij moest werkeloos toezien hoe de zaak van Oranje verloren ging. Het volk bleek niet zo oranjegezind te zijn als hij had gehoopt. Hoewel de landing een groot succes voor de aanvallers was geworden en zij een aanzienlijke troepenmacht aan wal hadden, ontbrak het hen aan voldoende samenwerking en materieel om een uitgebreid gebied bezet te houden.
Bij de slag om Bergen en om Castricum leden de Russen aanzienlijke verliezen. Ziekte, gebrek, uitputting en onderlinge twist maakte hen het voortzetten van de strijd onmogelijk en gaven zij zich op 15 oktober over aan de Bataafse/Franse bevelhebber Brune. Half november 1799 waren, behalve de Fransen, alle vreemde troepen, uit Den Helder vertrokken.
Napoleon heeft zich in de toedracht van deze landing verdiept en maakte plannen om Den Helder met zijn haven tot een onneembaar bastion te maken.
Nadat de Stadhouder Willem V in 1795 naar Engeland gevlucht was en het bewind der pas uitgeroepen Bataafse Republiek alle officieren ontslagen had, was er ook weinig over van de vloot. De uitgeweken Willem V wist zich, in zijn poging Holland weer van Fransen te zuiveren en er opnieuw het Oranjehuis te vestigen, gesteund door de coalitie partners, Engeland en Rusland. Ook rekende hij op de oranjegezindheid van het scheepsvolk dat onder de Bataafse vlag de vloot bemande.
Het bestuur van de Bataafse Republiek was zich van de sterkte van het Engelse eskader en van de geest op de Bataafse vloot bewust en paste er voor om die naar zee te sturen. Echter de kans dat de vloot zou gaan muiten en gevolg zou geven aan het verzoek van Willem V om bij hem aan te sluiten, was niet groot. In het geval van muiten zou de vloot namelijk via het Marsdiep moeten varen. Langs het Marsdiep hadden alleen al de kustbatterijen, de Unie en de Revolution, 84 vuurmonden. Om diezelfde reden werd het de Engelsen ook onmogelijk gemaakt het Marsdiep op te varen. Daarom beraamden de Britten het plan, Den Helder, na een landing op de kust tussen Huisduinen en Callantsoog, in de rug aan te vallen. In totaal deden er 65 schepen aan deze landing mee. De 7000 man van de Bataafse generaal Daendels die de kust daar verdedigde, boden wel verzet maar zij moesten zich vanwege de grote overmacht spoedig tot in de Zijpe terugtrekken.
Nadat de Engelsen met drie brigades en zo'n 13.000 Russen stelling namen in Den Helder, kwam op 7 september 1799 de zoon van Willem V, toen de Erfprins (deze naam zullen we later weer tegen komen als de naam van fort Erfprins), met de bedoeling een nieuwe regering te vormen. Echter de prins werd niet toegelaten tot Den Helder en de vloot. Hij moest werkeloos toezien hoe de zaak van Oranje verloren ging. Het volk bleek niet zo oranjegezind te zijn als hij had gehoopt. Hoewel de landing een groot succes voor de aanvallers was geworden en zij een aanzienlijke troepenmacht aan wal hadden, ontbrak het hen aan voldoende samenwerking en materieel om een uitgebreid gebied bezet te houden.
Bij de slag om Bergen en om Castricum leden de Russen aanzienlijke verliezen. Ziekte, gebrek, uitputting en onderlinge twist maakte hen het voortzetten van de strijd onmogelijk en gaven zij zich op 15 oktober over aan de Bataafse/Franse bevelhebber Brune. Half november 1799 waren, behalve de Fransen, alle vreemde troepen, uit Den Helder vertrokken.
Napoleon heeft zich in de toedracht van deze landing verdiept en maakte plannen om Den Helder met zijn haven tot een onneembaar bastion te maken.
Wijkvereniging Boatex
Contact opnemen
Heeft u ideeën voor de wijk, wilt u iets organiseren of onder de aandacht brengen bij de gemeente? Vul het contactformulier in of neem contact op met één van de bestuursleden.
ContactformulierDeze website is gesponsord door:
